Bratysława gościnna dla wielkich muzyków

19 stycznia 2021

Bratysława a właściwie Preszburg, jako miasto królewskie, położone blisko Wiednia, była często w minionych wiekach odwiedzana przez wielkich kompozytorów. Co najmniej kilkunastu z nich związało się z dzisiejszą stolicą na krócej lub dłużej.

Oto lista tych największych (pisałem o tym w przewodniku „Bratysława”, wydanym w 2020 roku przez wydawnictwo Pascal)

Bela Bartok

Jego matka była Słowaczką świetnie mówił po słowacku. W 1894 rozpoczął naukę w gimnazjum muzycznym w Preszburgu. W Preszburgu skomponował swoje pierwsze sonaty i kwartety. Zbierał pieśni słowackie, które wydał pod tytułem „Zbiór słowackich pieśni”. Było to w czasach, kiedy propagacja języka słowackiego na terenie monarchii austro-węgierskiej była zakazana. Węgrzy oskarżali Bartoka o zdradę narodu węgierskiego.

Ludwig van Beethoven

Pierwszą swoją podróż z Wiednia na ówczesne Węgry młody Beethoven odbył właśnie do Preszburga, gdzie mieszkał dziewięć dni. 23 listopada 1796 wystąpił z koncertem w akademii. Kroniki podają, że kompozytor jeszcze nie raz odwiedził Preszburg.

Jan Levoslav Bella

Twórca stylu narodowego w muzyce słowackiej, zamieszkał w Bratysławie w 1928 roku i żył tu do śmierci osiem lat później.

Johann Brahms

Odwiedził Preszburg w roku 1867 wraz ze swoim przyjacielem Peterem Corneliusem. Jak wspominają jego biografowie. Siadywali w mieście nad winem i dobrze się bawili. W 1883 roku przyjechał ponownie na premierę swojej kantaty „Rinaldo”.

Anton Bruckner

Uważany za największego symfonika węgierskiego, przyjechał do Preszburga w 1885 roku, by spotkać się z Franciszkiem Lisztem.

Samuel Capricorn

Komponował dla zborów luterańskich, między innymi w latach 1651 -57 w zborze luterańskim (obecnie kościół jezuitów) w Bratysławie stworzył 112 utworów.

Józef Haydn

16 listopada 1772 roku w pałacu Grassolkoviczów wystąpił z koncertem na cześć Alberta Sasko-Cieszyńskiego i Marii Krystyny, córki Marii Teresy.

Michał Haydn

Brat Józefa, twórca mszy (m.in. Mszy za św Cyryla i Metodego) odwiedził Preszburg w 1762 roku.

Johann Nepomuk Hummel

Urodził się w Preszburgu, uczył się początkowo u swojego ojca, potem u Mozarta, Haydna i Saleriego. Do Preszburga wracał wielokrotnie. W tym dwukrotnie w młodości w latach 1793 i 1796, kiedy koncertował w miejskim teatrze. Trzeci raz odwiedził rodzinne miasto wraz z rodziną w 1834 roku. Skomponował m.in. pięć koncertów, dziesięć sonat, osiem trio, kwartet i kwintet fortepianowy oraz dwa septety fortepianowe, cztery utwory fortepianowe na cztery ręce i 22 opery.

Józef Chudy

Urodzony w Preszburgu w 1751 roku, żył tu do 1789 roku, kiedy wyjechał do Pesztu. Tam stworzył m.in. pierwszą węgierską operę.

Johann Sigismund Kusser

Urodziony w Preszburgu w roku 1660, sławę zyskał w innych europejskich miastach, jako twórca m.in. oper „Julia”, „Kleopatra”, „Ariadna” i „Erindo”.

Franciszek Liszt

Nazywał Preszburg swoim drugim domem, był tutaj ponad dwadzieścia razy. Koncertował m.in. w klasztorze Trynitarzy

Heinrich Marschner

Karierę międzynarodową rozpoczął w Wiedniu, ale to w Preszburgu nabrała ona rozpędu. Od 1817 koncertował w Pałacu Grassalokovića. Ożenił się ze Słowaczką, Największe jego utwory to „Saidor”, „Henryk IV” i „Wampir”.

Feliks Mendelson – Bertholdy

Odwiedził Preszburg w 1830 roku, przy okazji koronacji Ferdynanda V na króla węgierskiego. Dyrygował orkiestrą podczas wykonywania przez nią utworów m.in. Bacha i Himmela

Olivier Messiaen

Francuski kompozytor i organista odwiedził Bratysławę w 1987 roku, przy okazji wykonania jego pieśni na sopran i fortepian „Harawi”.

Wolfgang Amadeusz Mozart

Preszburhg był jedynym miastem królestwa węgierskiego które odwiedził. Było to w roku 1762, rodzice przywieźli go (sześcioletniego) na zaproszenie rodziny Palffych. Przebywał tutaj od 11 do 24 grudnia. Spotkał się tutaj z Michałem Haydnem.

Anton Grigoriewicz Rubinstein

Rosyjski muzyk i dyrygent wielokrotnie koncertował w Preszburgu. Po raz pierwszy 23 czerwca 1847 roku, ponownie – 12 lipca 1847. 13 kwietnia 1884 roku razem z Franiszkeim Lisztem koncertowali na rzecz budowy pomnika Hummela.

Antonio Salieri

Odwiedził Preszburg we wrześniu 1808 roku podczas uroczystości koronacyjnych. Był wtedy Jako nadwornym kapelmistrzem odpowiedzialnym za oprawę muzyczną dworskich uroczystości.

Franciszek Szubert

Jego pierwsza podróż z Wiednia na Węgry wiodła przez Preszburg, w którym przebywał w dniach 7 – 9 lipca 1818 roku.