Zimową porą stolica Słowacji przypomina miasto z filmów reklamowych: skrzące się świątecznymi dekoracjami, pachnące piernikiem i grzanym winem, pełne uśmiechniętych ludzi. Bratysława to jedno z nielicznych miejsc na Słowacji, które zimą odwiedzam bez myśli o nartach. Tutaj przyjeżdżam dla atmosfery, dobrej kuchni, wina i piwa. Dla niespiesznego zwiedzania zabytków i błąkania się po ulicach i placach.

Co trzeba zobaczyć zimą (i nie tylko) w Bratysławie?

Błękitny (Modry) kościół św. Elżbiety. Zbudowany na skraju Starego Miasta na początku ubiegłego roku, według projektu Odona Fechnera, a ufundowany przez cesarza Franciszka Józefa dla uczczenia śmierci żony, cesarzowej Sissi. Kościół jest cały błękitny, co szczególnie zimą sprawia baśniowe wrażenie. Baśniowości dodaje też wieża kościelna – wysoka na 37 metrów, zbudowana ni to w romańskim, ni to w gotyckim stylu; owalna, zwieńczona hełmem. Wewnątrz również dominują błękity – do dekoracji użyto majoliki (ceramiki) z Peczu. Kawiarnia UFO na Moście Słowackiego Powstania Nardowego. To ten most znany z pocztówek i plakatów reklamujących Bratysławę, z wysokim na 84,6 metra pylonem. Most z lat 70. ubiegłego wieku, a w zasadzie kawiarnia na szczycie pylona, to nadal jedno z najbardziej popularnych miejsc w mieście. Na pewno jeden z najefektowniejszych punktów widokowych i miejsc do pamiątkowych fotografii. Katedra św. Marcina. Zbudowana w XIV wieku przez tych samych mistrzów, którzy budowali katedrę św. Stefana w Wiedniu. Miejscowi mówią „Kto nie był w katedrze, nie był w Bratysławie”. Wnętrza kryją m.in. gotycką chrzcielnicę, epitafia nagrobne. W Katedrze odbyły się koronacje 11 węgierskich królów i ośmiu królowych. Do świątyni prowadzi tzw. droga koronacyjna łączą katedrę z kościołem Franciszkańskim. Wyznaczają ją złote korony w bruku. W tym drugim kościele król pasował wybranych szlachciców na Rycerzy Złotej Ostrogi. Uliczki Starego Miasta. Od 1997 roku większą część Starego Miasta zamieniono w strefę pieszą. Można więc spokojnie przechadzać się po wąskich, brukowanych uliczkach. W kilku miejscach możemy spotkać postacie wykonane z brązu. Najsłynniejszą jest Čumil, wyglądający z włazu kanalizacyjnego. Hełm na jego głowie cały błyszczy – to dzięki legendzie, że kto pogłaszcze Čumil po głowie, zyska niebawem szczęście. Niewiele dalej postać Ignáca Lamára, słynącego przed laty ze swoich eleganckich fraków i cylindra. Na Głównym Placu do niedawna stała, oparta o ławeczkę, statua żołnierza napoleońskiego. Zniszczona w połowie września przez wandali ma wrócić po naprawie na swoje miejsce. Idąc śladami złotych koron w bruku dojdziemy nie tylko do dwóch najważniejszych kościołów w Bratysławie, ale i do jedynej (z czterech) zachowanej bramy miejskiej – Bramy Michalskiej. To przez nią kroczył zawsze orszak koronacyjny, a w corocznych rekonstrukcjach koronacji królewskiej przechodzi tędy uroczysta parada. Najstarszą uliczką Bratysławy jest ulica Kapitulska istniejąca od 1204 roku. Łatwo ją znaleźć, bo doprowadza do katedry św. Marcina. Jarmark Bożonarodzeniowy. Będzie się odbywał po raz 25. Jak co roku na placach: Głównym, Franciszkańskim, Prymasowskim, Hviezdoslava, Stefanika oraz na dziedzińcu Starego Ratusza, otwierany jest pod koniec listopada. Uroczystość rozpoczyna się zapaleniem świateł na choince na Placu Głównym. Półtorej setki stoisk oferuje dania kuchni słowackiej (loksze nadziewane gęsimi wątróbkami, kiełbaski, kapuśnica, langosze, dania z grilla oraz grzane wino i grog. Do tego moc wyrobów cukierniczych (m.in. strudle, trdelniki, pierniki miodowe, oblatki). Na stoiskach można kupić ozdoby choinkowe, drobne prezenty, tradycyjne wyroby rękodzieła ze skóry, szkła, ceramiki, wikliny, drewna. Na Rynku Głównym odbywają się koncerty, a na Placu Hviezdoslava oraz na Placu Prymasowskim urządzone są bezpłatne lodowiska. Zakład cukierniczy „Fantastico” na ulicy Klariskiej 7. To tutaj wyrabia się słynne preszburskie (bratysławskie) rożki czy inaczej bajgle bratysławskie. To jeden z elementów dawnej kuchni austrowęgierskiej, który się świetnie przyjął u naszych południowych sąsiadów. Obecnie większość z nich ma kształt półksiężyca – na pamiątkę zwycięstwa nad Turkami w XVII wieku – jeszcze niedawno robiono je w kształcie wąsów, by uczcić sumiaste wąsy zwycięzcy w bitwie pod Wiedniem w 1683 roku, polskiego króla Jana III Sobieskiego. Rożki bratysławskie są od 2102 roku chronionym przez prawo UE produktem lokalnym. Istnieją dwa rodzaje nadzienia: masa orzechowa i makowa. W „Fantastico” produkowanych jest ok. 1 500 rożków tygodniowo (oprócz nich zakład robi jeszcze słodkie bagiety z makiem oraz makarony). Jeden rożek kosztuje 90 eurocentów.

Ciekawe miejsca w regionie

Devin to zamek symbol. Często znajdował się na monetach słowackich. Do ruin zamku nad Dunajem możemy dojechać z Bratysławy miejskim autobusem nr 29 (z centrum to tylko dziewięć kilometrów). Zamek stał na wysokim skalnym wzgórzu u ujścia rzeki Morawy do Dunaju. Na teren zamkowy wchodzimy przez potężną Bramę Morawską, po lewej możemy podziwiać resztki danego pałacu z XVI wieku, na środku dziedzińca znajduje się głęboka na 50 metrów studnia, zaś tuż nad Dunajem widać najbardziej charakterystyczny fragment zamku – Wieżę Dziewiczą.

Zamek Czerwony Kamień

To jeden z największych zamków na Słowacji, a do tego bardzo dobrze zachowany. Położony na wzgórzu 35 kilometrów do Bratysławy. We wnętrzach znajduje się siedziba Słowackiego Muzeum Narodowego. Możemy obejrzeć: kolekcję broni, mebli, portretów rodów magnackich, porcelany, broni i mebli historycznych oraz Salla terena – salę ze sztuczną grotą, wodospadem i fontanną. Piwnice zamkowe należą do największych piwnic na kontynencie, są długie na 72 metry, szerokie na osiem metrów i wysokie na dziewięć. Z kolei miejscowa studnia ma 130 metrów głębokości. Zwiedzający mogą wybrać jedną z dwóch tras: po zamkowych piwnicach oraz po 33 komnatach. Bezpłatnie można wejść na dziedziniec i zwiedzić wystawę rzeźb prezentowaną w Baszcie Północnej.

Wieś Slovenský Grob

Nie bez kozery wieś zyskała miano Królestwa Gęsiny. Miejscowe restauracje podają głównie dania z gęsi, które hoduje się tutaj w całej okolicy. Pośrodku wsi stoi pomnik gęsi. To tutaj robią najlepszą gęsinę na Słowacji, a sam Slovenský Grob  raz w roku staje się właśnie Królestwem gęsiny. Można wtedy spróbować najróżniejszych dań z gęsi, wziąć udział w koronacji Króla Gęsiego, uczestniczyć w Farm festiwalu, słuchać muzyki. Warto wspomnieć, że tradycja gęsiny w tej okolicy ma już ponad 100 lat. Dopiero jednak od 2004 roku istnieje cech gromadzący hodowców i restauratorów specjalizujących się właśnie w gęsinie. Oczywiście najważniejszym daniem w Slovenskym Grobie jest pieczona gęś (podawana dla czterech osób). Dodatkiem są na ogół: czerwona kapusta na słodko oraz loksze. Zupa z gęsiny to rodzaj rosołu na szyjkach gęsich. Loksze podawane są często z gęsią wątróbką, zaś gęsim smalcem smarujemy chleb.

Trasy rowerowe

Jeśli pogoda zimą pozwoli, ekstremiści wśród turystów rowerowych na pewno wskoczą na siodełka. W regionie bratysławskim cykliści mają do dyspozycji 920 kilometrów oznakowanych szlaków rowerowych. Najlepsi pojadą zmierzyć się z pobliskimi Małymi Karpatami, łagodniejsze trasy poprowadzono wzdłuż Dunaju i Morawy. Wzdłuż Dunaju poprowadzono 65-kilometrowy szlak zaczynający się na Moście SNP. Jest on częścią europejskiego szlaku EuroVelo 6. z Passau do Morza Czarnego. Nieco krótszy jest szlak wzdłuż rzeki Morawa – liczy 37 kilometrów. Jest on częścią szlaku „Żelaznej kurtyny” EuroVelo 13, którą poprowadzono wzdłuż granicy między Europą Zachodnią a krajami tzw. socjalistycznymi. Green bile tour ma 73 kilometry długości i prowadzi w Małe Karpaty. Uchodzi za najatrakcyjniejszy szlak w regionie, jedyny z klasycznymi trasami górskimi. www.bikebratislava.sk www.velocity.sk www.tikdnv.sk  www.gob.sk http://www.hradcervenykamen.sk www.kralovstvohusaciny.sk visitbratislava.com