Dom projektu słynnego Jurkovića w Skalicy

W bogatym w zabytki miasteczku Skalica, wśród domów stojących przy rynku, wyróżnia się stosunkowo młody, bo liczący 115 lat, dom kultury. Jego projektantem był sławny Dušan Jurkowič.

Dušan Jurkowič (1868 – 1947), to jeden z najsłynniejszych architektów słowackich, na pewno najsłynniejszy wśród Polaków. Jego prace – choćby stację i obserwatorium na Łomnicy lub cmentarze w Beskidzie Niskim – zna wielu turystów.

Wspomniane cmentarze wybudowane zostały na zlecenie Oddziału Grobów Wojennych (Kriegsgraber Abteilung) przy Dowództwie Okręgu – Kraków. Projektowali je najlepsi architekci, sam Jurkowič zaprojektował ich 35. Najpiękniejsze z cmentarzy zaprojektowanych przez Jurkoviča, to cmentarz na Rotundzie w Regietowie (nr 51), na Magurze Małostowskiej (nr 60) oraz w Beskidu koło Koniecznej (nr 46) i w Krempnej (nr 6).

Ponad dziesięć lat wcześniej swój kunszt Jurkowi pokazał w niewielkim miasteczku Skalica. W 1904 roku zaprojektował on zbudowany rok później przy rynku dom kultury. Największą salą w budynku jest sala teatralna, którą zdobią do dzisiaj naścienne malowidła autorstwa morawskich artystów: Josefa Uprku i Antoša Frolku. Drewniane słupy podtrzymujące sufit są w charakterystyczny sposób ponacinane i pomalowane na czarno i czerwono. Obramowanie sceny również jest wykonane z drewna.
Inny artysta, Mikoláš Aleš wykonał mozaikę zdobiącą fasadę budynku.

Inicjatorem budowy domu kultury był miejscowy lekarz Pavel Blaho, miłośnik słowackiej sztuki ludowej. Budowę finansowały Stowarzyszenie rolnicze, Stowarzyszenie św. Wawrzyńca i Krąg Katolicki w Skalicy.
Według zamysły Blaho, dom miał być miejscem prezentacji sztuki słowackiej, kulturalnych spotkań mieszkańców krainy Zahoria oraz wzmacniania świadomości narodowej Słowaków.

Obecnie dom znowu służy kulturalnym imprezom, na parterze znajduje się stała ekspozycja Muzeum Zahorskiego oraz galeria sztuki. Budynek odremontowano zarówno zewnątrz, jak wewnątrz i dzisiaj możemy oglądać oryginalne pomysły i wykończenia sprzed ponad stu lat według projektu Jurkovića. Charakterystyczne drewniane, ażurowe wykończenia patio, zdoboną drewnem salę teatralną, posadzki, drewniane elementy fasady.

Dom Kultury znajduje się w samym centrum Skalicy, przy rynku – Placu Wolności. Kilkadziesiąt metrów dzieli go od kościoła św. Michała, z którego wieży rozpościera się widok na całą Skalicę.

www.skalica.sk