U źródła Nitry – narodowej rzeki Słowaków

W suche, letnie dni woda ledwie się sączy wśród kamieni i korzeni. Gdyby nie pomnik wznoszący się na kilka metrów w górę, miejsce nie różniłoby się od tysięcy leśnych strumyków. To miejsce jest jednak specjalne – to symboliczne źródło rzeki Nitra.

Prawdziwe źródło Nitry znajduje się jakieś trzysta metrów dalej, nieco w górę gęstego lasu, pod szczytem Revania (1204,6 m). Ale to, przy którym jestem, jest bardziej, pod drugiej stronie jest parking. Jedyną „przeszkodą” jest konieczność przejścia przez szosę na zakręcie. Do źródła prowadzi wydeptana w wysokiej trawie ścieżka.

Pomnik źródeł Nitry stoi plecami do szosy, „twarzą” do dalszego biegu potoku. Schodkowa, kamienna konstrukcja z łukowatą niszą i blokiem kamiennym na szczycie. Wójt gminy Klaćno mówi mi, że pamięta, jak basen przed pomnikiem pełen był wody, jak cały był ogrodzony kamienną balustrada. Dzisiaj z balustrady zostały resztki po obu stronach basenu, w basenie brak wody, od kiedy hotel położony dużo poniżej źródła podłączył rury i poprowadził wodę bezpośrednio do siebie. Pomnik postawiono jeszcze w XIX wieku, potem go nieznacznie modernizowano.

Na frontowej tablicy widnieje napis: Źródło rzeki Nitra, narodowej rzek Słowacji, dopływu Wagu.

Na tablicy od strony szosy napis głosi: Bądź pozdrowiona wodo, która tworzysz piękno kraju, gasisz zmęczenie i pragnienie i dajesz życie przyrodzie i człowiekowi.

Na bocznych ścianach widnieją płaskorzeźby, jedna mocno zniszczona.

Rzeka Nitra miał początkowo długość 243 kilometrów, ale kiedy w 1950 roku zrobiono za Nowymi Zamkami „skrót” do rzeki Wag, długość Nitry zmalała do 170 km.

9 października 1998 roku rzeka Nitra została ogłoszona narodową rzeką Słowacji.